Osman Kutlu yazdı…
Salihli Tren Garı, Türkiye’nin en eski istasyonlarından biridir. 1864-1869 yılları arasında İngilizler tarafından yapılan İzmir-Afyonkarahisar demiryolu üzerine, 1870-74 yılları arasında Fransızlar tarafından inşa edilmiştir. 1875 yılında İzmir valisi Mithat Paşa tarafından açılışı yapılmış. Vagonları da Rumlar ve Fransızlar birlikte yapmışlardır.
05 Eylül 1922 günü, düşman büyük bir hezimete uğrayıp çekilirken, yerli Rumlar ve işbirlikçiler de ya kaçmış ya da evlerine kapanmışlardır. Etrafta yerli Rumları ve düşman askerlerini göremeyen halk, sandıklarda sakladıkları veya elleriyle diktikleri Türk Bayraklarını çıkarmış, camilerin minarelerine varıncaya kadar her tarafı bayraklarla donatmışlardır. Alaşehir yönünden gelen treni de Türk askerlerini taşıdığını sanarak istasyona toplanmışlardır.
Tren çekilmekte olan düşman askerlerini taşımaktadır. Onlar da trenden ilçenin her tarafını Türk bayraklarıyla donanmış olarak görünce, Türk askerlerinin ilçede olduğunu sanarak teslim olmak üzere istasyonda dururlar.
Düşman askerleri istasyonda kendilerini teslim alacak herhangi bir Türk askeri aradıkları esnada 11 inci Süvari Alayımız uzaktan görünür. Halk askerlerimize büyük tezahürat yapmakta, ayaklarına sarılmaktadır. O sırada bir işbirlikçi hain komutanın ayaklarına “Nihayet sonunda geldiniz” diyerek sarılır. Komutan da kendilerinin öncü olduğunu esas birliğin geride olduğunu söyler. Bunu duyan hain belinden silahlarını çekerek düşman askerlerine “Bunlar öncü birlik, esas birlik geride, davranın!” diye bağırarak süvari subayını şehit eder. Bunu duyan düşman askerleri silahlarına sarılır. Trenden inen düşman askerleriyle bir çatışma başlar. Bir süre sonra düşmanın ikinci treni de istasyona gelir ve düşman birliğine katılır. Aynı zamanda ortalıktan kaybolan yerli Rumlar ve Rum çeteleri de kaçmayı bırakıp desteğe gelirler. Burada yaklaşık 6 saat sürer çatışmalar. Süvari Alayı geri çekilmek zorunda kalır.
Yaklaşık 4000 hane olan kasabada yaklaşık 200 ev sağlam kalabilmiştir. Salihli’yi yeniden inşa edip ayağa kaldırmak tam on yıl sürmüştür.
Kuvay-i Milliye teşkilatı, Bekir Sami Bey’in, Atatürk’ün talimatıyla 24 Mayıs 1919 sabahı Akhisar’a gelmesiyle başlar. Akhisar’a gelen Bekir Sami Bey, Akhisar Telgrafhanesinden bölgedeki tüm çetelere, belediye ve kaymakamlıklar ile ileri gelenlere gönderdiği telgraflarda herkesi milli kuvvetlere katılmaya davet etmiştir.
O sırada Salihli’de bulunan ve düşmanla çatışma halinde olan Çerkez Ethem ilk olumlu cevap veren kişi olur. Bekir Sami Bey’i karşılamak üzere Akhisar’a gider. Başta Salihlili direnişçiler olmak üzere, Bandırma ve Manyas’tan gelen direnişçilerle birlikte Salihli Kuvay-i Seyyare kurulur. Başına Çerkez Ethem atanır. Direniş teşkilatının ilk resmî birliği buradaki birliktir. Ancak teşkilatın merkezi, 17.Kolordunun da Merkezi olan Eşme’dir.
Poyrazlılar ve Osman Ağalar çeteleri de Milli Mücadele’nin bölgedeki önemli direniş birlikleri olmuşlardır.
Salihli, işgalin ilk yılında, İstanbul’daki İşgal Kuvvetleri Komutanı İngiliz General Milne tarafından çizilen ve “Milne Hattı” adıyla bilinen ve Türkler arasında büyük tepkilere sebep olan hattın geçtiği yerdir. Bu hat, Ayvalık’ın kuzeyindeki Aymazdağı’ndan güneye doğru Tatarköy, Keşelli, Sart, Bademlik, Umurlu’dan geçip Selçuk’a kadar uzanıyordu.
Atatürk 07 Eylül günü Salihli’ye gelir. Salihli Kaymakamı Zafer Nezihi Bey ve Salihli eşrafı tarafından karşılanan Başkomutan Eşraftan Hacı Mustafa (Akiş) Bey’in Kocaçeşme Bostan sokaktaki evinde konaklar (Bu ev 1999 yılında, manevi değeri bilinmediğinden yenilenmek amacıyla yıktırılmıştır).
İzmir’deki İtilâf devletleri konsoloslarından bir telgraf mesajı gelir. Mesajda İzimir’deki azınlıkların ve hıristiyanların can ve mal güvenliklerinin sağlanması konusunda ricalardan sonra, görüşmeler için ne zaman ve nereye gelebilecekleri sorulmaktadır. Atatürk, cevaben, 09 Eylül günü İzmir-Kasaba şosesi yoluyla gelmelerini, gelirken araçlarda beyaz bayrak bulundurmalarını söyler. Ancak, 09 Eylül günü Atatürk Nif’te olmasına rağmen konsoloslar gel(e)memişlerdir. Çünkü Türk Süvarileri İzmir Kordon Boyunda at koşturmaktadırlar.
Salihli’de yan yana iki şehitlik bir aradadır. Eski şehitliğin yanına terör olaylarında şehit olanlar için ayrı bir şehitlik yapılmıştır. Çünkü Salihli PKK terör örgütüyle mücadelede en çok şehit veren ilçelerimizin başında gelir.
