Mayıs sıkıntısı

Hüseyin Vodinalı yazdı…

NATO’nun soğuk savaştan bu yana en büyük ve en tehditkâr tatbikatı olan Defender of Europe 2021 başladı.

Görünüşte asıl hedef Rusya olsa da, esasında Türkiye’yi de çevrelemeyi amaçlayan bu dev tatbikata Ankara da katılıyor.

İronik bir durum ama gerçek.

ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) Sözcüsü John Kirby, Defender Europe 21 tatbikatının Haziran ortasına kadar devam edeceğini söyledi.

Tatbikatta ABD, müttefikleri ve ortakları olmak üzere 26 farklı ülkeden 40 bine yakın asker görev alıyor.

Tatbikat tanımlaması lafın gelişi.

Yığınak büyük çaplı operasyonlar için yapılıyor.

Asıl hedef, Baltıklar, Balkanlar ve Karadeniz üzerinden Rusya’yı kuşatmak.

Yunanistan, Romanya ve Bulgaristan’a yapılan yığınak ve üsleri de düşünürsek Türkiye de tali hedef.

Türkiye, Montrö ve Boğazlar rejimi, Ege ve Doğu Akdeniz’deki milli çıkarları ile elbette Kıbrıs üzerinden tehdit ediliyor.

ABD Başkanı Biden, Dışişleri Bakanı Tony Blinken ve elbette derin Amerika’nın parlayan ismi Victoria Nuland triosu bu oyunun esas kurucuları.

VICTORIA NULAND HILLARY’DEN BİLE TEHLİKELİ

Dışişleri Bakanlığı’ndaki en önemli dördüncü pozisyonu olarak tanımlanan Siyasi İşlerden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı olarak onayladı.

Bu yardımcılıkların ilk üçü siyasi olarak atanır, dördüncüsü kariyer sahibi bir diplomat tarafından doldurulur.

Aslına Nuland’ın getirildiği Siyasi İşlerden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcılığı, ABD Dışişleri Bakanlığı’nın en üst düzey görevidir.

Nuland, onay sürecinin bir parçası olarak Nisan ayında Senato Dış İlişkiler Komitesi huzuruna çıktığında, her iki partiden beş başkan ve dokuz dışişleri bakanı için çalıştığı Dış Hizmette otuz iki yılını anlattı.

Bu kariyerindeki “tarihi anları”, Ruanda’dan Haiti’ye, Bosna’dan Kosova’ya kadar anlattı.

Nerede bir Amerikan fiştekli savaş varsa Victoria hanım oradaydı.

Nuland’ın listesindeki son ve belki de en gurur verici anı olarak ifade ettiği şey, NATO’da Misyon Şef Yardımcısı olarak görev yaparken, Afganistan için ilk kez NATO sözleşmesinin 5. Maddesindeki toplu savunma durumunu aktif hale getirmesiydi.

Nuland ayrıca Akdeniz’de kapsamlı bir deniz önleme görevi (Active Endeavour Operasyonu) ve diğer birçok görevle birlikte ABD üzerinden Avrupa AWACS uçuşlarını da organize etmişti.

Victoria Nuland’ın kariyerinin büyük bir bölümü NATO karargahında geçti.

2000-2003 yılları arasında NATO Daimi Temsilci Yardımcısı (büyükelçi) ve 2005-2008 arasında Daimi Temsilci olarak görev yaptı.

Her iki pozisyonda da Afganistan’daki savaş için NATO müttefiklerinden ve ortaklarından askeri güçler toplamada etkili oldu; NATO askeri personeli de Kırgızistan, Pakistan, Tacikistan ve Pakistan’da konuşlanmıştı.

Afganistan’da, 54 ülkeden 150.000 yabancı askerin 130.000’i Uluslararası Güvenlik Yardım Gücü’nde NATO komutasında görev yaptı.

Daha önce, bir savaş bölgesinde ya da bir ülkede hiç bu kadar çok ülkeden birlikler savaşmamıştı.

Nuland 2004’teki tarihi İstanbul, Türkiye zirvesinde 7 ülkeyi NATO üyesi yapmak için çalıştı: Bulgaristan, Estonya, Letonya, Litvanya, Romanya, Slovenya ve Slovakya.

Hepsi Doğu Avrupa’da; Slovenya dışında hepsi feshedilmiş Varşova Paktı’nın eski üyeleriydi; üçü ise Estonya, Letonya ve Litvanya –eski Sovyet cumhuriyetleriydi.

Bulgaristan ve Romanya, sonraki iki yıl içinde ABD ve NATO’ya sekiz askeri üs sağladı.

NATO, 2004 yılından bu yana Letonya ve Litvanya’daki hava üslerinden savaş uçakları uçurmakta.

Nuland konusunu biraz uzattım ama onun biyografisi Amerikan Emperyalizmi’nin tarihçesi gibi ve bizi bugüne getiren olaylar zincirinin de bir açıklaması.

Nuland, 1990’larda eski Sovyetler Birliği’nin Yeni Bağımsız Devletler Büyükelçi Yardımcısı olarak görev yaptı. Büyükelçisi ise daha sonra Brookings Enstitüsü başkanı olan Strobe Talbott idi.

Nuland Ulusal Savaş Koleji’nde öğretim üyesi olarak da görev yaptı.

2003-2005 yılları arasında Başkan Yardımcısı (Ölüm Meleği) Dick Cheney’in Ulusal Güvenlik Danışmanı Baş Yardımcısı’ydı. Yani Irak’ın işgali sırasında ve sonrasında.

Nuland derin Amerikan devletinin operasyonel isimlerinden.

Rusya’da, Sovyetler Birliği’nin dağılmasının hemen ardından geçiş döneminde, Moskova’daki Amerikan büyükelçiliğinde Rus iç siyasetini konu alan bir çalışma yaptı ve Dışişleri Bakanlığı’nın Washington’daki Sovyet Masası’na hizmet etti.

Kısacası, Nuland tecrübeli bir Rusya uzmanı.

Çin’i de iyi bilir.

Guangzhou, Çin’de (1985-86) ve Dışişleri Bakanlığı’nın Doğu Asya ve Pasifik İşleri Bürolarında çalıştı.

İyi Rusça ve “biraz Çince” konuşuyordu.

1988’de Moğolistan’daydı ve burada Rusya ile Çin arasında sıkışmış olan ulustaki ilk Amerikan büyükelçiliğinin kurulmasında rol oynadı.

Dış İlişkiler Konseyi’nde (CFR) iki kez misafir araştırmacı olarak görev yaptı.

Dışişleri Bakanlığı üyesi olarak “Rusya, Komşuları ve Genişleyen NATO” konulu bir Dış İlişkiler Konseyi görev gücünü yönetti.

Ayrıca Brookings Enstitüsü’nde kıdemli araştırmacı olarak ve eski ABD Dışişleri Bakanı Madeleine Albright’ın Albright Stonebridge Grubu’nda kıdemli danışman olarak da çalıştı.

Halen National Endowment for Democracy (NED) yönetim kurulunda yer alıyor.

Kocası Robert Kagan, Brookings Enstitüsü’nde kıdemli bir araştırmacı ve Dış İlişkiler Konseyi’nin üyesi.

Ancak yıldızının asıl parladığı an 2014’te Ukrayna Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç hükümetinin devrilmesiydi.

Avrupa ve Avrasya İşlerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı iken 2013 ve 2014’te Ukrayna darbesini planladı.

Darbeden 3 buçuk ay önce Kiev’deki ABD Büyükelçisi ile yaptığı telefon konuşmalarının sızdırılan kayıtları (konuşmada ABD Büyükelçisi Geoffrey Pyatt, “Rusya ile bir çatışma çıkma olasılığına AB ne der?” diye sorduğunda Nuland, “S.ktiret AB’yi” demişti) bunun somut kanıtıydı.

Şimdi bugüne gelindiğinde Moskova’da en büyük endişe, Nuland ve patronu Joe Biden’ın Ukrayna’da yarım kalmış işleri.

HAZİRAN’DAKİ NATO ZİRVESİ

Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelensky, ortak düşmanları olan Rusya ve Beyaz Rusya’ya karşı işbirliğini güçlendirmek için, 3 Mayıs’ta Polonya’nın başkenti Varşova’da, NATO üyeleri Estonya, Letonya, Litvanya ve Polonya liderleriyle bir araya geldi.

Beş devlet başkanı, güvenlik kaygıları da dahil olmak üzere çok yönlü işbirliği sözü veren ortak bir bildirge imzaladı.

Ukrayna’nın toplantıdaki dört ortağı, kuzeyde, Baltık Denizi’nde ve Rusya’nın dış bölgesi Kaliningrad ve Rusya’nın Birlik Devleti ortağı olan Beyaz Rusya’yla sınır komşusu. Aslında ikisi kara tarafında Kaliningrad’ı çevreliyor, ikisi Rusya, üçü Beyaz Rusya ile sınır komşusu.

Dört ülke de, Pentagon’un Atlantic Resolve Operasyonu’na atanan NATO Muharebe Grupları ve ABD silahlı kuvvetlerine ev sahipliği yapıyor.

Anadolu Ajansı’nın internet sitesinde Mehmet Kancı imzasıyla yayımlanan bir analiz yazısından alıntı yapıyorum:

“Eylül 2016’da, ABD Merkez Kuvvetleri (CENTCOM) komutanı olarak 2007’de emekli olan General John Abizaid, dönemin ABD Savunma Bakanı Ashton Carter tarafından dönemin Ukrayna Savunma Bakanı Stepan Poltorak’a danışman olarak atandı. Abizaid, Kasım 2018’de Riyad Büyükelçisi olana kadar, Ukrayna ordusunu NATO standartlarına getirmek için sistematik olarak çalıştı. Bu süre zarfında ABD, Ukrayna ordusuna iletişim sistemleri, Javelin tanksavar füzeleri ve zırhlı araçlar sağladı. Ukrayna resmi olarak bir NATO ülkesi olmasa da Türkiye, ABD, İngiltere ve Polonya’nın desteğiyle son beş yılda NATO standartlarına ulaştı. Ukrayna, askeri hazırlıklarını tamamladığının farkına vardıktan sonra işgal altındaki topraklarını geri almak için Mart ayında bir strateji belgesi yayımladı”.

Kancı, bu gelişmelerin Ukrayna’nın Donbass bölgesindeki Donetsk ve Lugansk Cumhuriyetleri’ne ve son aylarda Rusya’ya yönelik saldırılarını açıkladığını ekledi.

ABD, NATO ve Avrupa Birliği’nin bu yeni çatışmacı yaklaşımı, şüphesiz tarafların üzerinde anlaştığı koordineli bir planı oluşturuyor.

Polonya Devlet Başkanı Andrzej Duda’nın son açıklaması da, daha büyük planın ne olabileceğine dair ipuçları veriyor.

Ukrayna’nın, Amerikan ve NATO desteğiyle Donbass’ta tam kapsamlı bir saldırı başlatması durumunda, dört Baltık NATO üyesinin eylemleri, Rusya’yı dengesini bozmak için Belarus ve Kaliningrad’ı hedef alabilir.

Polonya Cumhurbaşkanı Duda, Varşova’daki toplantının ardından, “Haziran ayındaki NATO zirvesinde, Ukrayna’nın NATO’ya katılmak için adımlar atması için bir yol haritasının tartışılması planlanıyor” dedi.

Duda’nın sözleri aynen şöyle:

“Ayrıca [Ukrayna cumhurbaşkanı ile] Haziran ayı ortasında Brüksel’de yapılacak olan NATO zirvesini tartıştık… Zirve katılımcıları, Ukrayna’nın Kuzey Atlantik İttifakına üyelik yolunda izlemesi gereken yolun resmi bir tanımını tartışacaklar…”

Duda, Ukrayna’nın Rusya ile çatışmasının yalnızca Kiev için değil, “Avrupa’nın bu kısmından diğer dostlar” için de “temel bir harekat nedeni” olduğunu belirtti.

Dediğim gibi Soğuk Savaş’tan beri NATO’nun en büyük ve kapsamlı tatbikatı olan Defender Europe 2021 de zaten bir tatbikattan çok bir harekat planı olarak sahneleniyor.

31 Mart’ta, ABD’nin isteği üzerine Polonyalı general Adam Joks, ABD Ordusu 5. Kolordusu’nun komutan yardımcılığına atandı. İlk defa Polonyalı bir general ABD’nin askeri komuta yapısına girdi.

Başka bir deyişle General Adam Joks, Polonya ordusunun bir parçası olmaya devam ediyor, ancak ABD 5. Kolordusu’nun komutan yardımcısı olarak, artık doğrudan ABD Başkanı’nın başkanlık ettiği komuta zincirine bağlı.

Tüm bu gelişmeler Haziran ayına kadar sıcak bir çatışma kıvılcımının an meselesi olduğuna işaret ediyor.

Ukrayna’nın NATO üyesi olması Rusya için açık bir savaş nedeni.

Interfax-Ukraine okuyucularına, Zelensky’nin 16 Nisan’da, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Almanya Başbakanı Angela Merkel ile görüştükten sonra verdiği brifingde, “NATO zirvesinde Üyelik Eylem Planı’nın sağlanmasına yönelik desteği duymayı” beklediğini hatırlattı.

Zelensky şöyle dedi:

“Fransa Cumhurbaşkanı Macron’a gelince, NATO üyeliği konusunda desteğini hissediyoruz. Ne zaman olabileceğinin ayrıntılarını duymak istiyorum, ancak bu sadece Fransa’ya bağlı değil… Haziran ayında bir NATO zirvesi olacak ve üyelik için sinyal olup olmadığını anlayacağız”

Zelensky, Estonya, Letonya, Litvanya ve Polonya ile Fransa ve Almanya’nın gelecekte Donbass’ta ve Rusya’yla yapılacak herhangi bir savaşta Ukrayna’yı destekleme vaatlerini sağlamanın yanı sıra, Türkiye’den de aynı yönde net bir destek aldığı iddiasında.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da Biden ile telefon görüşmesinde Haziran ayındaki NATO Zirvesi’ne yapılan atıf bu yönden de önemli.

Sözde Ermeni Soykırımını bu görüşmeden bir sonraki gün telaffuz eden Biden, ekonomisi batık durumdaki Türkiye’ye direk sopa gösteriyor.

İstediği tavizler arasında Ukrayna’ya destek ve dolayısıyla Rusya’ya düşmanlık da var.

Korkarım bu destek Ukrayna’nın NATO üyeliği konusunda olacak.

Polonya Cumhurbaşkanı Duda Varşova’daki açıklamasında, bundan bir hafta sonra Bükreş Dokuzunun (Doğu Avrupa NATO üye ülkeleri Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Estonya, Macaristan, Letonya, Litvanya, Polonya, Romanya ve Slovakya) toplanacağını söyledi.

Duda şöyle dedi:

“Ukrayna ve Beyaz Rusya’nın çok önemli konular olacağını düşünüyorum, özellikle Ukrayna ve Ukrayna sınırlarına yakın Rus varlığı.”

Rusya ve Beyaz Rusya’ya karşı birleşik cephe planlarına son dokunuş için, Kiev ziyaretinde Dışişleri Bakanı Antony Blinken’e Victoria Nuland’ın eşlik ettiği açıklandı.

Suçlu her zaman suç mahalline geri dönermiş.

Nuland, Donbass’a askeri saldırı ve Rusya ile bilinen hesaplaşma ile sonuçlanan, Yanukoviç hükümetinin devrildiği 2014’teki darbenin mimarı.

Tipik bir savaş suçlusu olan Victoria Nuland ABD’nin yeni ölüm meleği.

Yeni planları arasında maalesef Türkiye de var.

KAYNAKLAR:

As Ukraine simmers, Victoria Nuland is now highest-ranking member of U.S. Foreign Service

NATO summit to discuss Ukraine’s membership next month. Nuland accompanies Blinken to Kiev.

https://www.aa.com.tr/en/analysis/opinion-from-teutonic-knights-to-nato-understanding-russia-s-invasion-paranoia/2226011