Yunan algısında Türk imgesi

Hüseyin Vodinalı yazdı

Yeni yıla pek çok sorun ile giriyoruz.

Yunanistan ve kankası ABD ile Ege ve Akdeniz’de yaşanacak gerilimler de bu paketin içinde.

Yunan halkı maalesef varlık sebebini Türk düşmanlığına dayandırıyor.

Bu onların ulus oluşumunda tarihsel bir dayanak.

Ancak aynı zamanda hastalıklı bir tutum.

Bunu Mavi Vatan’ın isim ve doktrin babası Cem Gürdeniz Amiral her fırsatta söylüyor.

Yunanistan’da da onu bu açıdan haklı bulan akil insanlar yok değil.

Ancak Yunan Devleti ve genel olarak Yunan kamuoyu, Batı Avrupalı akıl hocaları ve yönetici sınıfın Amerikalı patronlarının da etkisiyle, Türk düşmanlığı ile yatıyor, Türk düşmanlığı ile kalkıyor.

İşte bunun kökenlerini araştıran önemli bir kitap yeni yayımlandı.

Editörlüğünü Prof. Dr. Mustafa Kaymakçı, Doç. Dr. Cihan Özgün ve Doç. Dr. Nilüfer Erdem’in yaptığı “Yunan Algısında Türk İmgesi” isimli kitap, olumsuz ve sorunlu imgelerin kökenlerini, çözümlemeli düşünce tarzıyla ortaya çıkarıyor.

TARİHSEL SÜREÇ

Hıristiyan dünyasında Türklerle ilgili imgelerin oluşması, önce Doğu Roma İmparatorluğu’nun Malazgirt yenilgisiyle başladı.

Haçlı Seferleri sırasında Anadolu Selçukluları ile karşılaşmalarıyla süreç devam etti.

1453’te İstanbul’un fethi ise Batı Dünyası ile Türkler arasındaki ilişkilerin dönüm noktasıydı.

Bu tarihten itibaren Avrupalılar devamlı bir şekilde, ‘Türkler’ diye adlandırdıkları Osmanlı İmparatorluğu karşısında kıta içerlerine kadar çekilmek zorunda kaldı. Türk ordusu, Avrupa’yı fethe çıkmış, Belgrad ve Budapeşte’yi almış, Viyana kapılarına dayanmıştı.

Bütün bunların sonucu olarak Türkler; ‘barbar, dinsiz, hoşgörüsüz, kaba, hoyrat, yıkıcı, acımasız ve günahkâr’ diye tanımlandı.

Bu hakaretler aynı zamanda Avrupa’da Türklere karşı korkunun derinliğini de anlatıyordu.

Avrupa’nın Türk korkusu, çok sayıda deyim, atasözü, hatta kelimelere varana kadar bilinçaltına yerleşti. 

Yunanlar özelinde ise olumsuz Türk imgesinin, Yunan Bağımsızlık Savaşı ile başlayan süreçte ivme kazandığı söylenebilir.

1800’lerdeki Yunan Bağımsızlık Savaşı’ndan başlayarak yakın tarihimize değin geçen süreçte, Türkler ve Yunanlar arasında birçok savaş yaşandı.

Yunan Bağımsızlık Savaşı’nda yapılan Türk katliamları, Müslüman Türklerin etnik temizliğe uğratılması, Balkan savaşları, Yunanların Batı Anadolu’ya asker çıkarması ve bunun Türkler’de yarattığı acılar, arkasından bozguna uğratılarak denize dökülmeleri, mübadeleden kaynaklanan sorunlar da var tabii.

Yunanistan’ın uluslararası bir yalan olan Pontus ve Ermeni soykırımı iddialarını desteklemesi, Türkiye’de yaşanan 6-7 Eylül Olayları, Yunanistan’ın açık bir şekilde ASALA ve Türkiye’deki ayrılıkçı PKK terör hareketine sahip çıkması, Yunanistan tarafından Batı Trakya ile Rodos ve İstanköy’de yaşamakta olan Türklere karşı uygulanan baskılar ve kimliksizleştirme, daha doğrusu kültürel soykırım politikaları, Ege Denizi’ni Yunan Denizi yapmak için uygulanan şımarık politikalar, Kıbrıs Türklerine karşı soykırımın Yunanistan tarafından özellikle Albaylar Cuntası döneminde açıkça desteklenmesi, Yunanistan’ın firari FETÖ’cülere destek olması ve Doğu Akdeniz’in paylaşılmasında saldırgan tavırları da sayılabilir.

Tüm bunlara sağlıklı bir tanı koymak için sorunun kökenine inmek zorunludur. Kökenlerini bilmeksizin kalıcı çözüm olası değildir. Kökenler bilindiği taktirde, bunların zaman içinde giderilmesi doğrultusunda adımlar atılabilir.

Kitap, birbiriyle bağlantılı dört bölümden oluşuyor.

Birinci bölümde “Batı Felsefesinde Türk İmgesi” irdeleniyor.

İngiltere’deki “Türk Kafası Barları”nın Haçlı Seferlerine dayanan tarihçesi, Darwin’in Türkleri aşağı ırk olarak gören yazıları, Şekspir ve Byron’un eserlerindeki “Kötü Türk” imgeleri, Immanuel Kant’ın Türk karşıtı ırkçılığı, Voltaire’in Türklerin Küçük Asya’dan kovulması tezleri ve bunun gibi ünlü ve ‘saygın’ Avrupalı isimlere dair ilginç pek çok tespitler yer alıyor bu bölümde.    

İkinci bölümde; “Yunan Algısında Türk İmgesinin Kökenleri” çözümlenmesi yapılıyor.

Sırasıyla; ‘Oryantalizm, Filhellenizm ve Türkokratia’, ‘Uygarlık Beşiğinin Antik Yunan’a Bağlanması Tezinin Geçersizliği ve Travması’, ‘Yunan ve Diğer Balkan Halklarında Osmanlı İmparatorluğu Egemenliği ve Devşirme Sistemi Travması’, ‘Osmanlı Egemenliği’ne Karşı Gerçekleştirilen Bağımsızlık Savaşı’, ‘Türk Egemenliği’nden Sancılı Bir Kopuş: Yunanistan’ın Bağımsızlığını Kazanma Süreci’, ‘Yunan İsyanı/Bağımsızlık Sürecinde Anadolu’da Rumlar’, ‘Yunan Ortodoks Kilisesi ve Türk Karşıtlığı’, ‘Megali-İdea Hayali, Anadolu Bozgunu ya da Küçük Asya Felaketi’, ‘Pontus Soykırım İddiası Üzerine Yunan Tezleri ve Gerçek’, ‘Kıbrıs Barış Harekatı’nın Sosyo-Politik Edebi Yansımaları’, ‘Yunan Tarih Dersi Kitaplarında Türk Kimliği Algısı’, ‘Yunan Haber Portallarında Türkiye Algısı’, ‘Yunanistan’da Osmanlı Kamusal Yapılarının Kimliğini Gizleme Travması ve Politikası’ başlıkları konularına yer veriliyor.

Üçüncü bölümde, ”Rodos ve İstanköy Türklerinin Güncel Sorunları” var.

Dördüncü bölümde ise “Türk-Yunan İlişkilerinde Dostluk İçin Kültürel Çıkış Yolları” üzerine önermeler yer alıyor.  

Kitap ayrıca, sadece Yunanlar değil, diğer Balkan halklarının büyük kısmının da zihninde egemen olan “daimi düşman”, “Osmanlı/Türk/Müslüman İmgesi” ve buna dair kalıp yargılara işaret ediyor.

ÇÖZÜM ÖNERİSİ

Kitabın editörlerinden Prof. Dr. Mustafa Kaymakçı, “Türk-Yunan İlişkilerinde Dostluk İçin Kültürel Çıkış Yolları” adlı bölümün sonunda sözün özü olarak şunları yazıyor:

”Türk-Yunan Dostluğu nasıl kalıcı olabilir sorusunun, birbiriyle bağlantılı birçok yanıtı vardır. Dostluğun sürekli ve kalıcı olma durumu, ağırlıklı olarak Yunan halkı ve devletinin yaklaşımlarına  bağlıdır. Ayakları sağlam yere basmayan dostluk söylemleri kimseyi yanıltmamalıdır. Bir temel gerçeğin Yunanistan tarafından kabul edilmesiyle barış kalıcı olabilir. O da barışın karşılıklı çıkar ilişkileri üzerine kurulmasından geçmektedir. Bütün bunları gerçekleştirerek dünden bugüne Türk-Yunan ilişkilerini kalıcı dostluğa dönüştürmek kolay bir süreç değildir. Ancak başka çare de yoktur. Dostluğun inşa edilmesinde öncelikle her iki halkın aydınlarına büyük görevler düştüğü açıktır.

Yunanistan’da Türklere bakış açısından, iki grup entelektüel olduğu gözlemlenmektedir. Bu entelektüel gruplardan birinin Türklere olumlu, diğerinin olumsuz baktığı, ancak ikinci grubun daha kalabalık ve güçlü olduğu söylenebilir. Bu durum Yunanistan’daki Osmanlı mimari eserlerinin korunmasında da geçerlidir.

Her iki halkın aydınlarının kuracağı dostluk köprüsü, iki devlet arasındaki gerginliğin sıkıntısını çekmiş ve çekmekte olan toplumların, daha doğrusu azınlıkların bir yandan kendi kültürlerini koruması ve geliştirmesine, bir yandan da silahlara ayırmak zorunda bırakıldıkları kaynakları ülkelerinin bayındırlık işlerine ayırmasına hizmet edebilir.”

Kanımızca Türk-Yunan İlişiklerinin rahebilitasyonunda en sağlıklı yaklaşım budur.

Ama zor olduğu da kesin. 

Kilisesinden, ilkokul kitaplarına, siyasetinden entelijansiyasına kadar aşırı Türk düşmanlığı ile yoğrulan ve arkasında Batı Emperyalizmi’inin aldatıcı desteğini her daim hisseden Yunan halkı için bu adımı atmak hiç kuşkusuz biz Türklerden çok daha zordur.

Tüm VeryansınTV ve Pankuş ailesine, değerli okuyucularıma, tüm Türk milletine mutlu ve sağlıklı bir yeni yıl diliyorum. Umarım 2022, tünelin ucundaki ışığı bize gösterir.  

KAYNAK:

Yunan Algısında Türk İmgesi – Aralık 2021 Eğitim Kitabevi 512 s.